پیشینه روابط فرهنگی

تاریخچه روابط فرهنگی ایران و هند

پیوندهای فرهنگی و سیاسی میان ایران و هند به دوران پیش از تاریخ باز می‌گردد. موارد فراوان از شواهد و آثار تاریخی در دست است که پیوندهای بسیار صمیمانه ای را میان دو قوم ایرانی و هندی نشان می دهد. ایرانیان و هندیان هر دو از نژاد آریایی بودند که از نواحی جنوب سیبری مهاجرت کرده و در این دو سرزمین سکنی گزیدند. راجه های هند در جنگ ها و منازعات فی مابین خود همواره به دنبال جلب حمایت و حکمیت فرمانروایان ایرانی بوده اند.

داریوش پادشاه سلسلة هخامنشی سلطنت خود را تا نواحی سند توسعه داد. در کتیبه های هخامنشی از هند نام برده شده است و بر روی سنگ های کاخ تخت جمشید سفیران هندی که به مناسبت جشن نوروز هدایایی پیشکش می‌کنند حکاکی شده است.

در دورة سلطنت ساسانی روابط فرهنگی دو کشور بیش از پیش توسعه و تحکیم یافت. پس از دوره ساسانی اسلام از طریق ایران و به واسطة ایرانیان به هند راه یافت. علماء و عرفای زیادی از ایران به هند مهاجرت و در این کشور سکنی گزیدند. زبان فارسی نیز در این دوره به هند راه یافت و به مدت بیش از 800 سال زبان رسمی این سرزمین شد. سرزمین هند در قرون میانة اسلامی یکی از مراکز مهم و بزرگ علوم اسلامی و مهد پرورش فرهنگ اسلامی و ایرانی بود. با شکل گیری حکومت های اسلامی در هند فرهنگ و تمدن ایرانی بیش از هر زمان دیگری در این سرزمین رواج یافت.

ثمرة این حضور فرهنگی در آثار تاریخی و هنری هند امروزه نیز به وضوح مشهود است. در اغلب بناهای تاریخی این کشور که امروزه جهانگردان بسیاری را جذب می کند عناصر فراوانی از فرهنگ و تمدن ایران وجود دارد. عمق روابط فرهنگی تا آنجا است که جواهر لعل نهرو گفته در تاریخ هیچ دو ملتی اینگونه به هم نزدیک نبوده و از هم تأثیر نگرفته اند. هند موطن دوم شعرا و ادبای زبان فارسی بود. بر اثر تلاش‌های این شعرا، ادبا و نویسندگان در حال حاضر بیش از یک میلیون نسخه خطی فارسی در کتابخانه های مختلف هند بر جای مانده است.